ถ้าเป็นนิ่วในถุงน้ำดี ต้องทำตัวอย่างไร?
อาการนิ่วในถุงน้ำดีเป็นอย่างไร
ปกติแล้วผู้ป่วยที่มีนิ่วในถุงน้ำดีมากกว่าครึ่งจะไม่มีอาการผิดปกติใดๆ และทราบว่ามีนิ่วในถุงน้ำดีจากการตรวจพบโดยบังเอิญจากการตรวจอัลตร้าซาวน์ช่องท้อง หรือการตรวจทางรังสีช่องท้องด้วยปัญหาอื่นๆ ในกลุ่มที่มีอาการจากนิ่วในถุงน้ำดีจะมีได้ตั้งแต่อาการปวดอืดแน่นท้อง เสียดท้องหลังรับประทานอาหาร โดยเฉพาะอาหารที่มีไขมันเป็นองค์ประกอบสูง มีอาการอาหารไม่ย่อย ปวดท้องใต้ชายโครงขวาเป็นๆ หายๆ หรืออาจมีอาการปวดร้าวไปที่สะบักขวาร่วมด้วย ซึ่งผู้ป่วยอาจมีอาการใดอาการหนึ่ง ไม่จำเป็นต้องมีทุกอาการก็ได้ นอกจากนี้ ยังมีผู้ป่วยอีกกลุ่มหนึ่งที่จะมาด้วยอาการที่มีภาวะแทรกซ้อนของนิ่วในถุงน้ำดีแล้วก็ได้ อาทิ เช่น ถุงน้ำดีอักเสบ จะมีอาการปวดท้องด้านขวาบนตลอดเวลาร่วมกับมีไข้ นิ่วตกไปอุดตันท่อน้ำดี มีท่อน้ำดีอักเสบ ซึ่งจะพบว่าผู้ป่วยะมีอาการตัวตาเหลืองร่วมด้วย นิ่วตกลงไปท่อตับอ่อน ทำให้มีอาการปวดท้องรุนแรงทะลุไปหลังร่วมกับมีไข้ ส่วนภาวะแทกซ้อนจากนิ่วในถุงน้ำดีที่ใหญ่มากๆ จนไปทำให้เกิดลำไส้อุดตันก็สามารถเกิดขึ้นได้ แต่จะพบได้น้อยมาก
แล้วถ้าหากมีอาการสงสัยจะมีนิ่วในถุงน้ำดี จะสามารถตรวจได้อย่างไร เมื่อแพทย์ได้ทำการซักประวัติและตรวจร่างกายผู้ป่วยเบื่องต้นแล้วมีความสงสัยว่าผู้ป่วยจะมีนิ่วในถุงน้ำดี โดยทั่วไปการตรวจด้วยอัลตร้าซาวน์ในช่องท้องก็เพียงพอที่จะวินิจฉัยนิ่วในถุงน้ำดีแล้ว ผู้ป่วยบางรายหากสงสัยว่ามีภาวะแทรกซ้อนจากนิ่วในถุงน้ำดีเกิดขึ้นแล้ว อาจต้องได้รับการตรวจอื่นๆ เพิ่มเติม เช่น การตรวจเอกซเรย์คอมพิวเตอร์ การตรวจเอกซเรย์คลื่นแม่เหล็กไฟฟ้า และการตรวจโดยใช้กล้องส่องผ่านทางปากร่วมด้วย ซึ่งแพทย์จะส่งตรวจเพิ่มเติมเฉพาะผู้ป่วยบางรายตามความจำเป็นเท่านั้น
นิ่วในถุงน้ำดีเมื่อไหร่ต้องทำการรักษา
โดยทั่วไปถ้าผู้ป่วยมีอาการจากนิ่วในถุงน้ำดี หรือปรากฏหลักฐานภาวะแทรกซ้อนจากนิ่วในถุงน้ำดีแล้วก็มีความจำเป็นต้องทำการรักษาทุกราย เพื่อป้องกันหรือแก้ไขภาวะแทรกซ้อนซึ่งหากเกิดขึ้นแล้วจะมีความอันตรายถึงชีวิตได้ สำหรับผู้ป่วยที่พบนิ่วในถุงน้ำดีแต่ไม่มีอาการหรือไม่มีหลักฐานบ่งชี้ภาวะแทกซ้อนจากนิ่วในถุงน้ำดีก็ยังไม่มีความจำเป็นต้องทำการรักษา แต่ผู้ป่วยต้องคอยหมั่นสังเกตุอาการของตนเองอยู่เสมอ เนื่องจากพบว่าเมื่อเวลาผ่านไป มีผู้ป่วยจำนวนหนึ่งสามารถมีอาการจากนิ่วในถุงน้ำดีเกิดขึ้นได้ในภายหลังการรักษานิ่วในถุงน้ำดีต้องทำอย่างไร
ในปัจจุบันยังไม่มีหลักฐานการักษานิ่วในถุงน้ำดีด้วยการสลายนิ่วหรือการรับประทานยาที่ได้ผลที่ดีพอ การรักษานิ่วในถุงน้ำดีจึงเป็นการผ่าตัดเอาถุงน้ำดีออกเพื่อไม่ให้เกิดนิ่วในถุงน้ำดีอีกต่อไปและป้องกันภาวะแทรกซ้อนที่รุนแรงต่างๆ วิธีมาตรฐานในการผ่าตัดเอาถุงน้ำดีออกในปัจจุบันจะใช้การผ่าตัดผ่านกล้อง (laparoscopic cholecystectomy) ซึ่งจะผ่าตัดผ่านแผลรูเปิดเล็กๆ ที่หน้าท้อง โดยผู้ป่วยจะฟื้นตัวเร็ว เจ็บแผลผ่าตัดน้อยและกลับไปใช้ชีวิตประจำวันได้รวดเร็วกว่า สำหรับการผ่าตัดแบบดั้งเดิมซึ่งเป็นการผ่าตัดเปิดหน้าท้องเพื่อเอาถุงน้ำดีออก (open cholecystectomy) จะเลือกใช้เฉพาะผู้ป่วยที่มีภาวะแทรกซ้อนจากนิ่วในถุงน้ำดีที่รุนแรงและประเมินแล้วว่าไม่ปลอดภัยเมื่อทำการผ่าตัดแบบผ่ากล้องเท่านั้น สำหรับผู้ป่วยบางรายที่มาหลังจากที่มีภาวะแทรกซ้อนจากนิ่วในถุงน้ำดีแล้ว อาจต้องได้รับการได้รับการฉีดยาปฏิชีวนะไปก่อน หรือบางรายอาจต้องได้รับการรักษาอื่น เช่น การส่องกล้องเพื่อลากนิ่วในท่อน้ำดีออก ก่อนเข้ารับการผ่าตัดเอาถุงน้ำดีออกในภายหลัง